TOPLUMSAL YAPI

A. TOPLUMSAL YAPI VE TOPLUMSAL İLİŞKİLER

1 – Toplumsal Yapı

İçinde toplumsal grupların, kurumların yer aldığı, toplumsal ilişkilerin, olayların oluştuğu, nüfus ve yerleşim tarzının biçimlendiği yerleşik iç örgütleniş biçimine Toplumsal yapı denir. Toplumsal yapı sürekli değişim halindedir. Bu değişimde değişmeyen tek şey “yapı”dır.

Toplumsal yapı içerisinde sosyal ilişkiler, statüler, roller, sosyal değerler kültürel yapıyı; nüfusun yerleşme tarzı (köy, kent) fiziksel yapıyı oluşturur.

Toplumsal yapı; nüfus, fiziksel yapı, toplumsal ilişkiler, kültür, tabakalaşma ve sistemler açısından ele alınıp incelenir.

I. Nüfus

Bir ülkedeki insanların sayısıdır. Nüfus artış hızı, doğum ve ölüm oranları, nüfusun hareketliliği incelenerek toplumsal yapının özellikleri ortaya çıkarılabilir. Doğum ve ölüm oranlarını yüksekliği; nüfus çoğunluğunun genç insanlardan oluştuğunu, çalışan nüfusun azlığını, yaşamlarının başka bireylere bağlı olduğunu gösterir. Bebek ölüm oranlarının düşük olması; o ülkenin gelişmiş olduğunu gösterir. Kadınların ortalama evlilik yaşı; kadının ülkenin sosyal yaşamındaki yerini göstergesidir.

II. Fiziksel yapı

Toplumsal yapının yerleşim düzenidir. Toplumların yerleşim biçimleri ve doğal çevre koşulları toplumsal yapıya çerçeve oluşturur. Toplumun fiziksel yerleşim şekli o toplumun gelişmişlik düzeyi ile doğru orantılıdır. Tarım toplumlarında kırsal nüfus ağırlıklı iken, sanayileşmiş toplumlarda kentsel nüfus ağırlıktadır.

III. Toplumsal ilişki

Bireylerin kendi aralarında ve gruplarla davranış şekillerini dikkate alarak sürdürdükleri etkileşime toplumsal ilişki denir. Bu etkileşim toplum tarafından kabul görmüş değerler ve kurallar çerçevesinde yapılır. Toplumsal ilişkilerdeki değişim toplumsal yapıyı da değiştirir.

IV. Kültür

İnsanların edindiği ve çeşitli yollarla (gelenek, görenek, eğitim, öğrenim) birbirlerine ve sonraki kuşaklara ilettiği maddi ve manevi değerlere kültür denir. Toplumların maddi ve manevi kültürlerinden söz edilebilir. Maddi kültür; toplumun doğal çevreden elde ettiği ve doğal çevreye kattığı her şeydir. Manevi kültür ise düşünceler, inançlar, gelenek ve görenekler, bilgiler, değer yargıları ile yasalardan elde edilen her şeydir. Maddi ve manevi kültür öğelerindeki değişimler toplumsal yapıyı da değiştirmektedir.

Kültür, toplumları birbirinden ayıran özelliktir.

V. Toplumsal tabakalaşma

Toplumda yaşayan birey ve grupların belli ölçülere göre aralarında farklılaşarak hiyerarşik bir sıralama oluşturmalarına toplumsal tabakalaşma denir. Toplumun içerisindeki bireylerin gelir durumları, yaptıkları işler, eğitim düzeyleri, kültürel yapıları, yaşam biçimleri, sınıf bilinçleri bu hiyerarşik sıralanmayı oluşturur. Toplumsal tabakalaşma, tabakalaşma piramidi ile gösterilir.

VI. Toplumsal sistem

Birbirleriyle ilişki içerisindeki öğelerden oluşan bütüne sistem adı verilir. Toplumsal sistem; fiziksel yapı, kültür, toplumsal ilişkiler ve tabakalaşmanın karşılıklı ilişki içerisinde olduğu bir bütündür. Toplumsal yapı aile, eğitim, ekonomi, siyaset, din, ahlak gibi alt sistemlerden oluşur. Bunlar karşılıklı etkileşim içerisindedirler. Birbirlerini ve toplumsal yapıyı sürekli değiştirmektedirler.

2 – Toplumsal İlişkiler

Düşüncelerimizi anlatmak, başkalarını anlamak, temel ihtiyaçlarımızı gidermek için giriştiğimiz faaliyetlere Toplumsal ilişki denir.

Birbirinden haberdar en az iki insan arasında, belli bir süre devam eden, belli amaçlara yönelik, anlamlı etkileşimlerdir. Toplumsal ilişkiler, iki insan arasında olabildiği gibi, gruplar arasında da görülür. Hükümetle sendikalar arasındaki ilişkiler, aynı takımdaki oyuncular arasındaki ilişkiler, telefondaki görüşmeler, gazetenin köşe yazarları arasındaki atışmalar toplumsal ilişkiye örnektir.

Sosyal gruplar ve toplumlar ne kadar değişik olurlarsa, ilişkiler de o kadar karmaşık olur. İnsanları birleştirici ya da ayırıcı nitelikte olabilir.

Max Weber’e göre bir ilişkinin toplumsal olabilmesi için;

* En az iki insan arasında olması,

* Taraflar arasında ortak bir anlam taşıması,

* Belli bir süre içinde gerçekleşmesi,

* Karşılıklı etkileşimin olması,

* Tarafların birbirinden haberdar olması,

* Taraflar arasında güven duygusunun olması gerekir.

Bu bağlamda toplumsal ilişkiler bilinçli ve birbirinin varlığını kabul eden insanlar arasında gerçekleşir. Oyun oynayan iki insan arasında, tartışan iki insan arasında… v.b. toplumsal ilişki vardır.

Başlıca toplumsal ilişki çeşitleri ve özellikleri şöyledir;

* Birincil ilişkiler; İçten, sevgi, dostluk ve duygusal yakınlığa dayanan ilişkilerdir. Aile bireyleri arasındaki ilişkiler, arkadaşlık, öğretmen – öğrenci arasındaki ilişki birincil toplumsal ilişkilerdir.

* İkincil ilişkiler; Resmi, yüzeysel, kısa süreli ve çok sayıda kişi arasında geçen ilişkilerdir. Satıcı ile alıcı, subay ile er, amir ile memur… v.b. gibi.

* Birey–birey ilişkisi; İki birey arasında gerçekleşen ilişkilerdir. Kadın ile kocası arasındaki ilişki gibi.

* Birey–grup ilişkisi; Bir birey ile grup arasında gerçekleşen ilişkilere denir. Öğretmen ile sınıf arasındaki ilişki.

* Grup–grup ilişkisi; Bir grubun başka bir grupla arasında gerçekleşen ilişkisine denir. İki futbol takımı arasındaki ilişki.

* İsteğe bağlı ilişkiler; Bireylerin kendi istekleri doğrultusunda kurdukları ilişkilere denir. Bir derneğe ya da sendikaya üye olmak gibi.

* Zorunlu ilişkiler; İsteğe bağlı olmadan, zaruret karşısında kurulan ilişkilerdir. Aile, akrabalık ilişkileri.

3 – Toplumsal İlişki ile ilgili Kavramlar

I. Toplumsal Statü, Toplumsal Rol ve Toplumsal Prestij

Toplumsal statü, bireyin toplum içerisinde sahip olduğu yer ve konumudur. Bulunduğu konum kişiye, bir takım yetkiler ve sorumluluklar getirir. Toplum içinde herkes birden fazla statüye sahip olabilir. Statü toplum tarafından belirlenir. Bireyin kişisel özelliklerinden soyutlanmıştır. Toplumda statüyü belirleyen unsurlar; Aile, servet, cins, renk ve eğitimdir. Çocuk, anne – baba, öğretmen, işçi, Müslüman, zenci, beyaz… v.b. bireyleri sahip olduğu bazı statülerdir.

Toplumsal rol, kişinin sahip olduğu toplumsal statü gereği yerine getirdiği davranış biçimleridir. Belirli bir statüdeki bireyin yapması gereken davranışlara Rol beklentileri ya da İdeal rol denir. Bireyler sosyal statülerinin rollerini yerine getirirler. Statüyle ilgili olarak bireyin yapabildiklerine Gerçek rol ya da Rol edimi denir.

Roller bireylerin isteklerine bağlı değildir. Rolleri belirleyen toplumdur. Kültürden kültüre rollerde değişim görülmektedir. Örneğin; Tarımsal faaliyetlerin yaygın olduğu toplumlarda aile ve akrabalık rolleri önem kazanırken, sanayileşmiş toplumlarda mesleki roller önem kazanmaktadır.   

Bireyin sahip olduğu statülerin gerektirdiği rollerden hangisini uygulayacağı konusunda karasız kalmasına Rol çatışması denir. Örneğin; Kendi çocuğunun öğretmeni olan bir babanın; okulda baba gibi davranırsa öğretmenlik rolünü, öğretmen gibi davranırsa babalık rolünü aksatmasına rol çatışması denir. Rol çatışması bireylerde ruhsal gerilimlere, bunalımlara yol açabilmektedir.

Toplumsal statüler yapıları bakımından ikiye ayrılırlar;

* Doğuştan kazanılan toplumsal statüler; Bireyin doğumuyla birlikte kazandığı, değiştirilmesi olanaksız olan statülerdir. Bunlar yaş (çocukluk, gençlik, yaşlılık) ve cinsiyetle ilgili statülerdir. Ayrıca bir kişinin ulusunun, ırkının, renginin belirlenmesi doğuştan kazanılan toplumsal statülerdir.

* Sonradan kazanılan toplumsal statüler; Bireyin yaşam içerisinde eğitim, öğretim, yetenek gibi kişisel çabaları sonucu elde ettiği sosyal statülerdir. Öğretmen, doktor, polis, avukat, politikacı… v.b. gibi statülerdir. Birey çalışarak, öğrenerek, çalıştığı kurumda ya da başka bir kuruma geçerek daha üst statülere geçebilir. Hemşirenin başhemşire, öğretmenin müfettiş ya da müdür olması gibi. Günümüz toplumlarında, sonradan kazanılan toplumsal statülerin önemi artmıştır. 

Bireyler toplumda aynı anda birden fazla statüye sahip olabilirler. Örneğin; Bir kadın eş, anne, öğretmen, bir dernekte yönetim kurulu üyesi, apartman yöneticisi olabilir. Buna göre bireyin işgal ettiği statülerin tümü, onun Statü takımını oluşturur. Toplumda asıl yerini belirleyen (bu genellikle meslek olur) statüye Anahtar statü denir.

Bireyin birden fazla statüyü işgal etmesi sonucunda bu statülere uygun sahip olduğu farklı rollere Rol takımı, anahtar statüsünün gerektirdiği role de Anahtar rol denir.

Her toplumsal rol diğer rollerle olan ilişkileri ve etkileşimleri sonucu anlam kazanır. Öğrenci olmazsa öğretmen, hasta olmazsa doktor rollerinin bir anlamı yoktur. Ayrıca statü ve roller mevcut toplumsal değerlerden, ahlak kurallarından, görgü kurallarından, dinden etkilenirler.

Toplumsal Prestij bireyin toplum içerisindeki saygınlığını ifade eder. Toplumsal prestiji, toplumun o statüye ve statüye sahip olan bireye verdiği değer belirler. Çünkü statü kendi başına bir değer değildir. Herhangi bir statüdeki kişinin, statüsüyle ilgili beklentileri başarılı bir biçimde yerine getirdiği hakkındaki değerlendirme, onun saygınlığının ölçüsü olacaktır.

Aynı statüye sahip bireylerin prestijleri farklı olabilir. Örneğin; Aynı okulda aynı statüye sahip olmalarına karşın bazı öğretmenler diğerlerinden daha fazla sevilir.

Toplumsal prestijin belirlenmesinde, bireyin sahip olduğu statünün yanı sıra; soy bağı, servet durumu, eğitim derecesi, biyolojik özellikleri, yetenekleri, dini bağlılığı etkili olabilmektedir. Ancak bunlar tek başlarına saygınlığın belirleyicileri değillerdir. Bunlar birlikte ele alınmalı, toplumda hâkim olan değer ve normlara göre yorumlanmalıdır.        

II. Toplumsal Değerler

Toplumda bireylerin olumlu tepki gösterdikleri düşünceler, kurallar, uygulama biçimlerine Toplumsal değerler denir. Toplumsal değerler soyut duygular ve ideallerdir. Bireylerin tavır ve hareketlerinin genel yönlendiricileridir. Toplum yaşamında her şey değerlere göre karşılaştırılır. Daha iyi, daha doğru, daha güzel… v.b. gibi.

Birey toplumsal değerleri doğduğu toplumda hazır bulur. Sosyalleşme sürecinde bu değerleri doğal bir gerçeklik olarak benimser, onlara nasıl uyulacağını öğrenir. Namus, vatan, bayrak sevgisi, inançlar başlıca toplumsal değerlerdir.

Toplumsal değerlerin başlıca özellikleri şunlardır;

* Toplumsal değerler, toplum üyelerinin çoğunluğu tarafından benimsenir.

* Bireyler, toplumsal değerlere önem verir, onlara uygun davranmaya çalışırlar. Örneğin; Bireyler vatan sevgisi için çeşitli özverilerde bulunurlar hatta ölmeyi bile göze alırlar.

* Toplumsal değerler, bireyler arasındaki ilişkileri düzenleyici nitelik taşırlar. Bireylerin, grupların aralarındaki anlaşmazlıkların giderilmesinde önemli rol oynarlar.

* Toplumsal değerler, toplumun kültürüne anlam ve önem kazandırırlar. Bireyler, gruplar, kurumlar toplumsal değerleri paylaşır, yapılacak davranışlarda değerleri göz önünde bulundurmaya çalışırlar.

Toplumsal değerlerin görevleri şunlardır;

* Bireylerin statülerini bilmelerine yardımcı olurlar.

* Bireylere rollerini seçerken ve bu rolleri gerçekleştirirken rehberlik ederler. Onları doğru olanı yapmaya yönlendirirler.

* Toplum ya da toplumsal grup tarafından onaylanmayan tutum ve davranışların yapılmasını engellerler.

* Bireyler arasındaki dayanışma duygusunu güçlendirirler. Toplumun bütünleşmesine katkıda bulunurlar.

III. Toplumsal Normlar

Belirli durum ve koşullarda bireylerin neleri yapıp neleri yapamayacaklarını belirleyen yaptırımlara toplumsal norm denir. Toplumun kültürü büyük ölçüde normlardan oluşur. Normların olmadığı bir topluma rastlamak mümkün değildir. Toplumun varlığını koruyabilmesi ve varlığını geliştirebilmesi için bir takım normlar koyması ve gerektiğinde bunları değiştirebilmesi gerekir.

Toplumsal normlar; Resmi (Yazılı) normlar ve Resmi olmayan (Yazısız) normlar şeklinde ikiye ayrılırlar.

* Resmi (Yazılı) normlar; Uyulması zorunlu olan yazılı kurallardır. Bunlar yasa, tüzük, yönetmelik gibi yazılı kurallardır. Bunlara hukuk kuralları da denir. Resmi normlar güçlerini Devletten alırlar. Devlet resmi normlarla toplumda düzeni sağlar. Resmi normların en önemli özelliği bunlara uyulmadığında cezai yaptırımlar getirmesidir. Bunlar herkes için aynıdır.

* Resmi olmayan (Yazısız) normlar; Uyulması zorunlu olmayan, genelde toplum vicdanınca cezalandırmaların yapıldığı kurallardır. Dini ve ahlaki kurallar, adetler, gelenekler, görenekler, örfler, töreler… v.b. Resmi olmayan toplumsal normlardır. bu normlar genellikle, toplumda kabul gören davranışları bireylere uygulatmak için kullanılır. Bu normlara uymayanlar; ayıplama, kınama, toplumdan dışlanma gibi yaptırımlarla karşılaşırlar.

Toplumsal Normların özellikleri şunlardır;

* Toplum belli bir zaman sürecinde göreceli bir yapı ve düzen geliştirir. Normlar, belirli toplumsal yapı içerisinde işleyebilen nitelik gösterirler. Örneğin; Alaska’da kadının birden fazla erkekle evliği yürüdüğü halde, başka yerlerde aynı durum hoş karşılanmaz.

* Bireyler normları, toplum yaşayışı içerisinde elde ettikleri deneyimler ve kişisel ilişkilerle öğrenirler. Çocuklukta ve gençlikte elde edilen normlar gibi.

* Normlar eşit önem ve değerde değildir. Normlara uyulmaması durumunda tepkilerde farklı olabilir. Her normun kendine özgü bir yaptırımı vardır.

* Normlar uygulandıkları kişilere göre de değişik nitelik gösterirler. Toplum sosyetedeki kişilerden farklı, varoşlar da yaşayan kişilerden farklı davranış kalıpları beklemektedir.

* Toplumlar, temel ihtiyaçları için bazı toplumsal norm kuralları geliştirirler. Bunlara Kurum adı verilir. Aile, din, eğitim, siyaset kurumları gibi. 

* Toplumsal değerler ve normlar arasında yakın bir ilişki vardır. Normlar, değerleri somutlaştırırlar. Ancak değerler, normlara göre daha geneldir. Normlar ise değerlere göre daha emir verici ve özeldir. Örneğin; İnsan yaşamına saygı göstermek bir değerdir. İnsan öldürülmesinin yasak olması bir normdur. Aynı değer, birçok normun temeli olabilir. Bunun yanında bir norm, çeşitli değerlere dayanabilir. Örneğin; Bir yöneticinin rüşvet almaması dürüstlük, doğruluk, erdem gibi toplumsal değerlere dayanabilir.

IV. Toplumsal Kontrol

Bireyleri toplumsal normlara uymaya zorlayan toplumsal denetim mekanizmasıdır. Normlar toplumun düzenini sağlarken, toplumsal kontrol mekanizması toplumsal düzenin devamını sağlama görevini üstlenir. Ayıplama, kınama, linç etme, cezalandırma, protesto, alay etme olumsuz toplumsal kontrol mekanizmalarına; ödüller, teşvikler de olumlu toplumsal kontrol mekanizmalarına örnektir. Toplumsal kontrol mekanizmaları ile bireylerin toplumsal normlardan sapmaları engellenmiş ya da sınırlanmış olur.

Toplumsal kontrol mekanizmasının işleyişini sağlayan temel faktör otoritedir. Otoritenin olmadığı hiçbir toplumsal düzen yoktur. Otoriteye dayanan toplumsal kontrol mekanizmaları sayesinde toplum, normlardan sapmaları önleyebilmektedir.

Toplumsal kontrolün etkili olabilmesinin ön koşulu toplum üyelerinin yeterli bir sosyalleşme sürecinden geçmiş olmalarıdır.

V. Toplumsal Sapma

Toplumun ortak inanç ve davranış kalıplarını paylaşmayan davranışlar sapkındır. Buna göre; toplumsal normlara aykırı olan davranışlar toplumsal sapmayı ifade eder. Parayı yırtma, orman yakma, kız kaçırma, içkili araba kullanma, trafik canavarı olma… v.b. toplumsal sapmaya örnektir.

Toplumsal sapma değerlere bağlılığın azalmasından, normların gereği gibi benimsenmemiş olmasından kaynaklanabilir. Yaptırım gücü az olan normlardan sapmalar daha fazla gerçekleşmektedir.

Anemi; sosyal normların insanların davranışlarını düzenleme konusundaki direncinin yıkılması anlamına gelir. Durkheim’a göre anomi, dayanışmadan yoksunluğu ifade eder. Normlar ile değerler arasında çelişkilerin olması anomiye yol açar. 

B. TOPLUMSAL GRUPLAR

Ortak amaçlara yönelik işbirliği yaparak toplumsal ilişkilerde bulunan insanların oluşturduğu birliğe Toplumsal grup denir. Toplumsal grubun oluşmasında en önemli faktör, insanların gereksinimleridir. Aile üyeleri, takım oyuncuları, meclis üyeleri birer toplumsal grup örneğidir.

Bireyin topluma üyeliği doğrudan doğruya değil, gruplar aracılığıyla gerçekleşmektedir. Birey tüm yaşamı boyunca istesin ya da istemesin, zayıf ya da güçlü bağlarla bağlandığı bir grubun üyesi olarak kalmaktadır.

Toplumsal grupların özellikleri şunlardır;

* En az iki kişiden oluşur.

* Üyelerinde birlik bilinci ve biz duygusu hâkimdir.

* Üyeler arasında ortak amaçlar için işbirliği yapılır.

* Grupların kendine özgü yapısı ve kuralları vardır.

* Grubun üyeleri arasında statü ve rol dağılımı vardır.

* Gruplar yapı ve işlevleri bakımından zamanla değişim gösterirler.

* Gruplar belirli derecede örgütlenmeye sahip olduğundan, toplumda bir güç olarak ortaya çıkar.

* Grupların göreli bir sürekliliği vardır.

1 – Toplumsal Grup Çeşitleri

I. Büyüklüklerine göre toplumsal gruplar

* Büyük gruplar; Üye sayısı fazla, resmi ve yüzeysel ilişkilerin olduğu gruplardır. Dernekler, resmi ve özel kuruluşlar, sendikalar, siyasi partiler… v.b. bu gruba girerler.

* Küçük gruplar; Üye sayısı az, yüz yüze ilişkilerin olduğu gruplardır. İnsanlar birbirlerini iyi tanırlar. Aile, arkadaş, köy, oyun… v.b. bu gruba girerler.

II. Resmi olup olmamasına göre toplumsal gruplar

* Resmi toplumsal gruplar; Yetkili organlarca oluşturulmuş yasa, tüzük ve yönetmeliklere göre yönetilen gruplardır. Belediye ya da Devlet dairesinde çalışanların oluşturduğu gruplar, okuldaki öğretmenler… v.b. resmi toplumsal gruba örnektir.

* Resmi olmayan toplumsal gruplar; İçten ilişkilerin söz konusu olduğu, kuralların yazılı olmadığı gruplardır. Arkadaş grupları, iş yerlerinde yardım amacıyla bir araya gelmiş gruplar resmi olmayan toplumsal gruplara örnektir.

III. Sürelerine göre toplumsal gruplar

* Sürekli toplumsal gruplar; Süreklilik ve bütünlük gösteren toplumsal gruplardır. Ulus, aile sürekli toplumsal gruplardandır.

* Süreksiz (geçici) toplumsal gruplar; Belirli bir süre sürdükten sonra dağılan gruplardır. Mevsimlik işçiler, spor müsabakaları için toplanan gruplar… v.b. süreksiz toplumsal gruplara örnektir.

IV. Aralarındaki ilişki tarzına göre toplumsal gruplar

Amerikalı sosyolog C.H. Cooley’e göre, aralarındaki ilişki tarzına göre toplumsal gruplar; Birincil toplumsal gruplar ve İkincil toplumsal gruplar şeklinde ikiye ayrılır.

* Birincil toplumsal gruplar; Üyeleri arasında yüz yüze ilişkilerin yaygın olduğu, yardımlaşma ve dostluk bağlarının kuvvetli olduğu, güven verici ilişkilerin kurulduğu gruplardır. Aile, arkadaş, akraba, komşu, köy grupları. v.b.

Bu grupların en önemli işlevleri bireyleri sosyalleştirmesi, onlarda bir yere ait olma, bir bütünün parçası olma bilincini uyandırmasıdır. Üyeler anlayış ve deneyim bakımından benzer özellikler taşır. Grup üyeleri arasındaki anlaşmazlıkları çözerek grup içerisinde uzlaşma, denge kuran bir anlayışı benimsemişlerdir.

       Özellikleri; * İlişkiler samimiyete dayalıdır.

                     * Yazılı olmayan kurallar vardır.

                     * İlişkiler uzun sürelidir ve yüz yüzedir.

                                 * Biz duygusu hâkimdir.

                                 * Gelenek ve göreneklere dayalı bir denetim  

                                    vardır.

            Birincil toplumsal gruplar F. Tönnies’te Cemaat, E. Durkhem’da Organik dayanışma grupları adını alırlar.

* İkincil Toplumsal gruplar; Üyeleri arasında resmi ilişkilerin kurulduğu, çıkarların gözetildiği gruplardır. Üyelerinde ben duygusu hâkimdir. Kültürel farklılaşma ile iş bölümünün yaygınlaşması bu tür grupları ortaya çıkarmaktadır. Bankalar, şirketler, ordu, siyasi partiler, dernekler, sendikalar… v.b. gibi.

       Özellikleri; * İlişkiler resmiyete dayalıdır.

                                 * Yazılı kurallar hâkimdir

                                 * İlişkiler kısa sürelidir.

                                 * Ben duygusu hâkimdir.

                                 * Yasa, tüzük, yönetmeliklere dayalı denetim 

                                    vardır.

İkincil toplumsal gruplar; F. Tönnies’te Cemiyet, E. Durkhem’da Mekanik dayanışma grupları adını alırlar.